کد مطلب:47261 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » قرآن

مفهوم الْحُجَّةُ الْبَـَـلِغَة در آية 149 سورة انعام چيست؟

در اين آيه، براي ابطال ادعاي مشركان، دليل ديگري را ذكر كرده و ميفرمايد: بگو: خداوند، دلايل صحيح و روشني، در زمينة توحيد و يگانگي خويش; هم چنين احكام حلال و حرام را به وسيله پيامبران و عقل اقامه كرده است، به طوري كه هيچ گونه عذري براي كسي باقي نماند.

بنابراين، آنها هرگز نميتوانند ادعا كنند كه خدا با سكوت خويش، عقايد و اعمال ناروايشان را امضا كرده است و نيز نميتوانند ادعا كنند كه در اعمالشان مجبورند، زيرا اگر مجبور به اين كار بودند، در اين صورت، اقامة دليل و فرستادن پيامبران و دعوت و تبليغ آنها بيهوده بود، و اقامه برهان، دليل بر آزادي اراده آنها است.

با توجه به معناي بالغة: رسا، نتيجه ميگيريم كه دلايل خداوند براي بشر از راه عقل و نقل، و به وسيلة دانش و خرد و فرستادن پيامبران: از هر نظر روشن و رسا است، به طوري كه جاي هيچ گونه ترديد براي افراد باقي نميماند.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 24، دارالكتب الاسلامية / تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ترجمة سيد محمد باقر موسوي همداني، ج 7، ص 559، نشر بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي.)

علامه طباطبايي;، در تفسير جملة فوق ميگويد: اين كلام از قبيل قلب حجت بر كفار ميباشد; يعني از حجت خودشان عليهشان استفاده نموده و بعد از آن كه مقتضاي حجت كفار را بيان كرده، فرموده است: نتيجه اين حجت عليه خود شما است، ولي از آن جايي كه در معارف الهي، جاهل و پيرو ظنّ و تخمين هستيد، آن را نميفهميد، زيرا حجت شما، دلالت ميكند بر اين كه در مقابل كسي كه شما را به ترك شرك و ترك افترا به خدا دعوت ميكند، حجتي نداريد و آن حجتي كه به خيال خودتان عليه او اقامه كردهايد، عليه خود شما و حجت خدا است; چون در اين حجت اقرار كردهايد بر اين كه اگر خداوند ميخواست، همه شما را مجبور به ايمان و ترك شرك و ترك تحريم ميكرد، و چون نكرده و شما را به اختيارتان باقي گذارده; پس ميتواند شما را به ترك شرك و تحريم دعوت نمايد.